Iedereen kent Volkswagen, maar veel minder bekend is de belangrijkste vrouw binnen het bedrijf. Ursula Piëch blijft het liefste op de achtergrond, in de schaduw van haar beroemde man Ferdinand.

De 19 jaar jongere vrouw was ooit gouvernante van Piëchs kinderen. Nu is ze de steunpilaar voor de VW-patriarch en is ze nu al de belangrijkste zakenvrouw van Duitsland, schrijft Duitslandnieuws.nl.

Je kunt haar als journalist interviewverzoeken sturen tot je een ons weegt, de kans op succes is vrijwel nihil. “Ik ben toch maar een zeer onbelangrijke vrouw”, zegt ze dan meestal. Zakenblad WirtschaftsWoche mocht wel op bezoek komen en sprak met het paar.

Volkswagen-patriarch Ferdinand Piëch (77) wil dat zijn vrouw (58) na zijn dood de sleutelrol krijgt in de stichting die het familievermogen beheert. Daarmee krijgt ze dan een enorme invloed binnen Europa’s grootste autoconcern. Het maakt haar tot de meest invloedrijke zakenvrouw van Duitsland.

Uitgelachen door familieclan

Intussen zijn Ursula en Ferdinand al 30 jaar samen. Het op het eerste gezicht ongelijke paar werd in de Porsche-Piëch-clan eerst uitgelachen en bekritiseerd. Toen Ferdinand zijn vrouw Marlene Porsche de bons gaf, werd de jonge rood-blonde ‘Uschi’ weinig serieus genomen. Ze zorgde voor zijn kinderen, monterde hem op na lange zware vergaderingen.

Maar die rol is ze al lang ontgroeid. Het voormalige kindermeisje is ‘een bescheiden vrouw met grote invloed’ geworden, zo formuleerde Ferdinand eens. Of zoals een goede kennis van de familie het eens zei: "Zonder zijn 19 jaar jongere vrouw was Piëch waarschijnlijk niet zo ver gekomen als waar hij vandaag de dag staat."

Gouvernante doet hellingproef

Ursula is er niet voor in de wieg gelegd. Ze werd in 1956 in het Oostenrijkse Linz aan de Donau geboren als dochter van een tolbeambte. Ze schopt het tot leidster van een kinderopvang, maar zoekt het avontuur. In de krant leest ze de oproep voor een gouvernante van Marlene Porsche.

Ze is dan 25 jaar oud en krijgt de betrekking. Als ze twee dagen in dienst is, wordt ze meteen al op de proef gesteld. Ferdinand Piëch laat haar met een VW Iltis-terreinwagen naar de berghut rijden. De VW-baas laat haar op het steilste stuk (17 procent) stoppen en verder rijden; de hellingproef. Ursula scheldt in gedachten die 'blöde Kerl' de huid vol. Maar al snel racen ze wedstrijdjes tegen elkaar. Hij op crossmotor, zij in een Audi Sport Quattro van 300 pk. In 1984 trouwen ze.

Uschi laat Ferdinand smelten

De veertiger had toen al 9 kinderen uit drie eerdere huwelijken. "Maderl, denk eerst eens goed na", waarschuwt een ambtenaar in Ingolstadt, waar Ferdinand bij Audi werkt als chef techniek. Ook een dochter van Piëch kan er niet over uit. "Hoe kan je nu met mijn vader trouwen, je bent toch zo’n vrolijk mens?"

De scepsis verdwijnt. Het paar krijgt drie kinderen en lijkt gelukkig. De Volkswagen-patriarch staat bekend als ‘een ijskoude’. Maar in samenzijn met zijn vrouw transformeert hij in een grappige en ruimhartige man. Ursula Piëch geeft haar man iets wat hij lang gemist heeft.

Zijn moeder Louise had in zijn jeugd weinig tijd voor hem, ze was druk met leiding geven aan de Porsche Holding Salzburg. Hij werd naar het internaat gestuurd, waar hij leerde dat hij de dingen enkel in zijn eentje kon oplossen. Volgens dit principe geeft hij leiding aan Audi, later aan Volkswagen. Altijd vol wantrouwen en omringd door weinig vrienden. Alleen Ursula vertrouwt hij.

Ursula kent VW door en door

Ursula Piëch is geen ingenieur en heeft geen ervaring opgebouwd als ondernemer. Maar intussen kent ze het VW-concern met zijn vele merken, managementkwesties en technische details uit de productie en ontwikkeling vermoedelijk beter dan vele managers. Ferdinand heeft haar ingewerkt en laten kennismaken met de sleutelfiguren uit de auto-industrie, waaronder de Agnelli-familie die Fiat bezitten.

Misschien kent ze de uithoeken van het concern inmiddels wel beter dan haar man. Omdat Ferdinand niet graag lange teksten bestudeert, leest ‘Uschi’ ze altijd voor. Al jaren. Ferdinand voorzag de voorleessessies van commentaar. Een betere leermeester dan de 'Auto-Gott' is nauwelijks te vinden. Ze is langzaam uitgegroeid tot een tweede Ferdinand Piëch; de vrouwelijke variant.

Vrouw in een mannenwereld

De tijd dat Ursula Piëch stilletjes op de achtergrond haar invloed kon uitoefenen komt ten einde met haar intrede in de raad van toezicht van Volkswagen en Audi.

Een vrouw aan de top van de auto-industrie. Niet alle mannen kunnen daarmee omgaan, zo maakte een lid uit de raad van toezicht – ongewild – pijnlijk duidelijk. "Goed dat er een vrouw in de raad komt. Ze letten er beter op of de kinderwagen wel in de kofferbak past."

Het doet Ursula weinig. Ze test persoonlijk alle nieuwe auto’s. Op haar voorspraak werd het dashboardkastje van de VW Golf groter gemaakt. En ook het spiegeltje in de zonneklep van de bestuurder is haar idee. Ferdinand heeft het altijd koud in de auto, zij warm. Er dus moest er van haar een aircosysteem komen die voor de bestuurder en de bijrijder apart in te stellen is. En dankzij haar zijn de pedalen in de Audi lager geplaatst, zodat ook mensen met schoenmaat 42 – zoals zij – makkelijker kunnen rijden. "Er zijn inderdaad dingen die vrouwen anders zien", zei ze daarop.

Concurrenten in de gaten houden

Maar ook zakelijk doet ze mee. Ze bezit 100 Audi-aandelen, die ze ooit kocht om mee te kunnen praten over het werk van haar man. Inmiddels heeft ze ook aandelen van Toyota, BMW en Daimler. De reden: aandeelhouders krijgen in een vroeg stadium belangrijke informatie over het bedrijf. Zo kan ze haar concurrenten goed in de gaten houden. Wanneer Ferdinand komt te overlijden, krijgt Ursula een leidende rol in de stichtingen die de aandelen van de automerken stevig in handen hebben.

Maar zover is het nog niet, Ferdinand heeft nog genoeg plannen om het concern in de juiste vorm te kneden, zegt hij tegen WirtschaftsWoche. Hij heeft de macht in handen als voorzitter van de raad van toezicht en via zijn aandelen. Maar om een dergelijk reusachtig bedrijf te bestieren, is ook grondige kennis van personeelspolitiek nodig.

Grijze getrouwen aan de leiding

Het concern bezit 12 merken, er werken 570.000 mensen in 106 fabrieken in 27 landen. Ze worden aangestuurd door een handjevol getrouwen die inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd naderen. Samen proberen ze VW nog winstgevender te maken. Daarom wil het bedrijf de komende twee jaren 5 miljard euro bezuinigen.

Op dit moment staat ‘Uschi’ niet onder druk. De storm die opkwam toen ze toetrad tot de raad van toezicht is al lang weer gaan liggen. De aandelenstructuur is stabiel.

Familie is slangenkuil

Zorgen komen vooral uit eigen familiekring. De familie Piëch-Porsche geldt als een slangenkuil. De families vechten elkaar al drie generaties lang de tent uit om de zeggenschap over het nalatenschap van oprichter Ferdinand Porsche. Achterkleinzoon Peter Daniell Porsche (40) noemt het twee werelden: ‘als water en vuur’.

Uschi Piëch heeft al enkele plooien tussen de beide families weten glad te strijken door hartelijke contacten te onderhouden met ‘de andere kant’ zoals met Felix Alexander Porsche, de jongste zoon van Wolfgang Porsche. Ook met Wolfgang zelf kan ze goed opschieten, al kan hij het niet verkroppen dat Ferdinand familiebedrijf Porsche in 2012 liet opgaan in VW en dat de bevelen nu uit Wolfsburg komen.

Wanneer Ferdinand Piëch er niet meer is, zullen de Porsches proberen de zeggenschap terug te veroveren, voorspelt een kenner van de familie. Volgens hem zou alle door Uschi opgebouwde sympathie snel verdwijnen. Dan telt enkel nog het eigen belang.

Bertus Bouwman is chef redactie van Duitslandnieuws.nl, de site met dagelijkse duiding van Duits nieuws voor Nederland.

Lees ook op Duitslandnieuws

Bouwmarktpionier Otmar Hornbach overleden: hij leerde Duitsland doe-het-zelf

Riante vertrekregeling Ziggo-topman Obermann blijkt nog groter

Duitsland zet streep door Russische wapendeal van 100 miljoen euro

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl